Nhật Bản luôn nổi tiếng với ẩm thực tinh tế, mang đậm bản sắc văn hóa bản xứ. Thế nhưng, bạn có biết rằng không phải tất cả đều là món ăn truyền thống của người dân địa phương? Nhiều cái tên nổi danh trong nền ẩm thực Nhật lại là những món phương Tây được người dân khéo léo bản địa hóa. Điều độc đáo này đã làm nên trường phái Yoshoku đặc sắc của xứ Phù Tang. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn trong bài viết dưới đây.
Washoku và Yoshoku trong ẩm thực xứ Phù Tang
Ẩm thực Nhật Bản được chia thành 2 trường phái riêng biệt: Washoku và Yoshoku.
Trong đó, Washoku là những món ăn mang đậm tính truyền thống của người dân địa phương. Đây cũng là niềm tự hào và ôm trọn những tinh hoa văn hóa Nhật Bản hàng ngàn năm.
Theo Bộ Nông Lâm Thủy sản Nhật Bản, một món ăn Washoku cần đáp ứng 4 tiêu chí. Đầu tiên là giữ trọn hương vị thuần túy của nguồn nguyên liệu tươi ngon. Bên cạnh đó, người Nhật cũng chú trọng tới sức khỏe nên yếu tố dinh dưỡng, lành mạnh cũng cần đảm bảo. Mặt khác, món ăn Washoku cũng cần được bày trí tinh tế để thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên và 4 mùa trong năm. Cuối cùng, từng món ăn đều mang ý nghĩa và gắn liền với một sự kiện quan trọng. Ngoài ra, còn rất nhiều đặc tính thú vị khác để lưu giữ những tinh hoa Nhật Bản. Những món Washoku tiêu biểu có thể kể đến là mì Udon, mì Ramen, Sushi, Natto, rượu Sake,….
Ngược lại với Washoku, Yoshoku có nguồn gốc từ những món ăn phương Tây du nhập vào Nhật Bản. Với sự tinh tế, bàn tay khéo léo và những nguyên liệu tươi ngon của địa phương, người dân đã biến chúng trở thành một nét ẩm thực riêng của mình. Theo định nghĩa của Hiệp hội Yoshoku Nhật Bản, Yoshoku có nghĩa là “ẩm thực phương Tây được bản địa hóa độc đáo và thường được ăn với cơm”.
Yoshoku là kết quả của sự học hỏi và giao lưu văn hóa giữa Nhật Bản và các nước phương Tây như Anh, Mỹ, Bồ Đào Nha,… Tuy nhiên, đây là sự hòa nhập không hề hòa tan. Các món ăn Yoshoku về bản chất chỉ được khơi nguồn từ ẩm thực nước ngoài chứ không phải là các món Âu hay Mỹ. Do đó, từng món ăn vẫn đảm bảo được những yếu tố cơ bản về dinh dưỡng, thẩm mỹ và tinh thần giống như những món Nhật Bản truyền thống.
Yoshoku đã xuất hiện ở xứ Phù Tang như thế nào?
Vào thời Thiên hoàng Minh Trị (1868-191), nhiều quốc gia châu Á đang bị đô hộ bởi các nước phương Tây. Chính trong thời điểm này xã hội Nhật Bản cũng có sự thay đổi không hề nhỏ về chính trị, kinh tế, đối ngoại, quân sự và cả văn hóa, ẩm thực. Nhiều người ở phương Tây đã đến Nhật sinh sống và mang đến nhiều nét văn hóa thập phương. Đồng thời, Hoàng đế cũng khuyến khích người dân sử dụng nguyên liệu phương Tây trong đời sống để thúc đẩy sự tiến bộ của dân tộc.
Từ đó, nhiều đầu bếp người Nhật đã học cách nấu món Âu và sáng tạo ra những món ăn có sự giao thoa văn hóa địa phương và phương Tây. Điển hình cho trường phái này chính là việc sử dụng thịt trong ẩm thực. Vốn là quốc gia Phật giáo, người Nhật xa xưa không giết mổ gia súc và cấm sử dụng thịt làm thực phẩm. Tuy nhiên, cũng từ sự giao thoa văn hóa mà việc tiêu thụ thịt bò, gà, lợn dần trở nên phổ biến. Chính điều này đã đánh dấu sự thay đổi trong cách ăn uống của người dân và thúc đẩy ngành chăn nuôi Nhật Bản phát triển. Ngày nay, Yoshoku đã cùng với Washoku trở thành hai trường phái trụ cột làm nên nền ẩm thực đa dạng, đặc trưng của đất nước Mặt Trời Mọc.
Một số món ăn Yoshoku nổi tiếng của xứ Phù Tang
Karee raisu
Karee raisu hay còn gọi là Cơm Cà-ri Nhật. Đây vốn là một món ăn của Ấn Độ – một quốc gia thuộc khu vực Nam Á. Tuy nhiên, món ăn này lại được du nhập đến Nhật Bản nhờ những người Anh vào cuối thế kỷ 19.
Cà-ri là một loại sốt sánh màu nâu vàng, được nấu từ rau củ và nhiều loại thảo mộc như bột nghệ, đinh hương, quế, hạt thì là, bạch đậu khấu,… Sốt có vị mặn ngọt đậm đà, thơm dậy mùi đặc trưng từ nguyên liệu. Khác với món nguyên bản tại Ấn Độ, Cà-ri Nhật có vị nhẹ nhàng, thơm ngậy, dễ ăn hơn. Loại sốt này thường được người Nhật dùng với cơm nóng hoặc mì Udon.
Là món ăn có nguồn gốc từ nước ngoài, thế nhưng Cơm Cà-ri lại là món ăn gần như gắn bó với tuổi thơ của mọi thế hệ người Nhật. Hiện nay, món ăn này đã phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới và được yêu thích vô cùng. Tại Việt Nam, bạn có thể thưởng thức món ăn này tại CoCo Ichibanya – Thương hiệu Cà-ri hàng đầu Nhật Bản. Nhà hàng hiện tại có hơn 4000 chi nhánh trên khắp thế giới. Đây cũng là địa chỉ quen thuộc của nhiều người Nhật tại Việt Nam.
Beefsteak Nhật
Vốn là một món ăn phổ biến tại châu Âu, bò beefsteak cũng nhanh chóng được người dân xứ Phù Tang biến tấu để tạo thành một món Yoshoku đẳng cấp.
Sự đặc biệt của món ăn đến từ loại thịt chất lượng bậc nhất thế giới – Thịt bò Wagyu. Loại thịt này được lấy từ giống bò thuần túy của địa phương, không hề qua lai tạo với bất kỳ giống bò ngoại nào khác. Thịt có vẻ ngoài mỹ miều độc nhất với những vân mỡ trắng đan xen thớ thịt hồng đẹp mắt. Vì thế, bò Wagyu đã được giới ẩm thực ví như một phiến cẩm thạch quý giá. Cũng nhờ kết cấu đặc biệt này mà thịt bò Nhật có vị mềm tan như bơ, thoảng hương thơm của đồng nội vô cùng đặc biệt.
Nhưng để trở thành nguyên liệu được tạp chí Michelin khen ngợi, thịt bò còn trải qua một quá trình độc đáo – Ủ tuyết. Kỹ thuật này có nguồn gốc từ thói quen bảo quản thịt tươi sống ngoài tuyết lạnh của dân du mục vùng Bắc Âu xa xưa.
Sau khi ủ, thịt vẫn giữ được đến 90% độ ẩm. Tuy nhiên, độ mềm của thịt tăng gấp 2.5 lần và vị đậm đà lúc này cũng gấp 3 lần nguyên bản. Đồng thời, lượng Cholesterol của thịt bò Ủ Tuyết giảm tới 70%. Vì vậy, món ăn này có hương vị hảo hạng và hàm lượng dinh dưỡng vô cùng tuyệt vời. Bò Wagyu Ủ Tuyết luôn là nguyên liệu được giới thượng lưu săn đón vì những giá trị và độ khan hiếm.
Để thưởng thức loại bò thượng phẩm này, beefsteak là hình thức phổ biến nhất. Nhưng steak kiểu Nhật sẽ không nướng tảng bò đến độ chính nhất định và cắt ra khi dùng như steak kiểu Âu. Thịt bò sẽ được áp chảo trước trên bếp Teppan để loại bỏ nước dư thừa cho vị cô đọng. Sau đó, đầu bếp sẽ cắt thành lát vừa ăn và phục vụ cùng phiến đá nóng để thực khách tự tay nướng. Với cách này, bạn có thể chọn độ chín tùy ý và chia sẻ hương vị với những người thân yêu.
Tại Việt Nam, Ussina Aging Beef & Bar chính là nơi duy nhất bạn có thể thưởng thức cực phẩm này.
Hambagu
Nếu đã quen với món bánh mì kẹp thịt Hamburger, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy lạ lẫm với phiên bản Nhật Bản của món ăn này. Ở xứ Phù Tang, đây là từ chỉ một món thịt được làm từ thịt bò, thịt heo bằm cùng hành tây, gia vị, trứng rồi đem nướng hoặc chiên chín. Món ăn thường được dùng cùng nước sốt hay nước tương kiểu Nhật. Khác với Hamburger dùng cùng bánh mì, Hambagu thường dùng cùng cơm nóng hoặc salad.
Từ một món ăn nhanh, người Nhật đã khéo léo biến tấu để có được một món Yoshoku đầy đủ hương vị, dinh dưỡng.
Tempura
Tempura là món ăn gồm hải sản hoặc rau củ nhúng qua hỗn hợp bột mì rồi đem chiên vàng giòn. Nếu đã yêu thích văn hóa ẩm thực Nhật Bản, chắc chắn bạn không xa lạ gì với món ăn này. Nhưng điều ít ai biết là Tempura không phải là món truyền thống của Nhật.
Nhiều người cho rằng món Yoshoku này có nguồn gốc từ Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha. Thế nhưng, cũng có tài liệu cho rằng người Trung Quốc đã sáng tạo ra món ăn này. Và phải đến khi người phương Tây mang theo bột chiên đến Nhật vào đầu thế kỷ 16 thì Tempura dần phổ biến ở Nhật.
Dù nguồn gốc là gì thì ngày nay, Tempura đã trở thành món ăn gắn liền với ẩm thực Nhật Bản. Không chỉ giữ được độ tươi của món ăn, người ăn còn thích thú với độ giòn và hương vị đặc biệt thơm ngon. Để thưởng thức Tempura, người Nhật thường dùng với nước tương hoặc nước sốt có chút vị ngọt. Bên cạnh đó, đây còn là món ăn kèm phổ biến với món mì Udon truyền thống của địa phương. Hiện nay, bạn có thể thưởng thức cặp đôi Udon và Tempura chuẩn vị Nhật tại hệ thống nhà hàng Marukame Udon trên cả nước.
Trên đây chỉ là 4 trong số những món Yoshoku nổi tiếng của xứ Phù Tang. Tuy mang âm hưởng phương Tây nhưng những món ăn này vẫn mang trọn đặc trưng và góp phần mang ẩm thực Nhật ra thế giới. Nếu yêu thích ẩm thực đất nước này, đừng bỏ qua những hương vị Yoshoku độc đáo nhé.
