Nhắc đến Nhật Bản, người ta không chỉ nhớ đến hoa anh đào, lễ hội hay samurai, mà còn nhớ đến nền ẩm thực tinh tế và độc đáo. Trong đó, “Washoku” là một trong những di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận vào năm 2013.
Washoku là văn hóa ẩm thực truyền thống của Nhật Bản khởi sinh từ nguyên liệu thực phẩm bản địa, kết tinh suốt hàng nghìn năm. Washoku khác biệt với các nền ẩm thực khác bởi tính truyền thống và tính cân bằng. Các món ăn không chỉ được chế biến để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, mà còn tuân theo nguyên tắc thẩm mỹ, mang tính thẩm thấu cao.
Giới Thiệu Về Washoku
Washoku viết theo tiếng Nhật là “和食”. Trong đó, “Wa – 和 (hòa)” là từ dùng để chỉ những gì thuộc về Nhật Bản như Washitsu (phòng kiểu Nhật), Washi (giấy Nhật), Wagasa (dù Nhật), còn “Shoku – 食 (thực)” nghĩa là ăn hoặc đồ để ăn.
Washoku (和食) dịch ra có nghĩa là “ẩm thực Nhật Bản”, là một hệ thống ăn uống truyền thống được hình thành qua nhiều thế kỷ. Khác với các phong cách ăn uống phương Tây, Washoku chú trọng vào việc dùng nguyên liệu tươi ngon, giữ nguyên vị tự nhiên của thực phẩm và kết hợp các thực phẩm theo tự nhiên, theo mùa.
Triết Lý Ẩm Thực Trong Washoku
Hơn cả một món ăn, đó còn là một phong cách sống, thể hiện tính hài hòa giữa con người và thiên nhiên, khi thể hiện 4 triết lý ẩm thực của người Nhật:
- Trân trọng hương vị thuần túy của nguồn nguyên liệu đa dạng và tươi ngon.
- Có sự cân bằng dinh dưỡng, hỗ trợ lối ăn uống lành mạnh.
- Thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên và sự luân chuyển bốn mùa.
- Có sự gắn kết mật thiết với những sự kiện trong năm.
Triết Lý Ẩm Thực Trong Washoku
Đặc Điểm Của Washoku
1. Nguyên Liệu Theo Mùa
Cũng giống như văn hóa ẩm thực mùa màng của người Việt – “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá”, người Nhật cũng rất coi trọng việc sử dụng các nguyên liệu theo mùa, không chỉ để nâng tầm vị giác lên mức cao nhất mà còn để bảo tồn những tài nguyên do thiên nhiên ban tặng.
Ví dụ, vào mùa xuân, người Nhật thường dùng bấm tre non; mùa hè là lúc có những loại cá và rau xanh tươi ngon. Nguyên liệu được lựa chọn kỹ lưỡng để giữ được độ tươi ngon và dinh dưỡng cao nhất.
2. Sự Hài Hòa Trong Bữa Ăn
Washoku bao gồm 7 loại nguyên liệu chính, bao gồm cây trồng gốc, rau xanh, trái cây, thực vật hoang dã ăn được, thực vật biển và ngũ cốc, trong đó gạo và đậu nành nổi bật nhất. Ngoài ra còn có một số thành phần hỗ trợ bao gồm protein động vật từ cá, thịt, trứng.
Bữa ăn Washoku thường theo nguyên tắc “Ichiju Sansai”, một hình thức ăn uống truyền thống của Nhật Bản thường bao gồm một bát cơm, một món súp, một món chính, một món ăn phụ và dưa chua. Đây là thành phần chính phản ánh các nguyên tắc thẩm mỹ và dinh dưỡng của các bữa ăn Nhật Bản.
3. Cách Chế Biến Tinh Tế
Món ăn Washoku không chỉ chú trọng về hương vị mà còn về hình thức. Mỗi món được bày trí tự nhiên, nhằm tôn vinh vẻ đẹp của thực phẩm và tự nhiên.
Món ăn Washoku được chế biến tối giản nhất có thể để giữ nguyên hương vị tự nhiên. Các phương pháp nổi bật gồm:
- Hấp: Như chawanmushi (trứng hấp)
- Nướng: Như yakitori (gà xiên nướng)
- Chiên: Như tempura
- Luộc: Như oden
Các Món Ăn Tiêu Biểu Của Washoku
- Sushi – Biểu tượng ẩm thực Nhật Bản
- Sashimi – Cá tươi cắt lát
- Tempura – Rau củ, hải sản tẩm bột chiên
- Miso Soup – Súp miso truyền thống
- Ramen – Mì nước Nhật Bản
- Kaiseki – Bữa ăn cao cấp theo phong cách Washoku
Nhờ vào sự tinh tế, Washoku đã vươn tầm quốc tế, trở thành một phong cách ẩm thực được yêu thích không chỉ tại Nhật Bản mà còn trên khắp thế giới. Ngày nay, các nhà hàng Nhật xuất hiện ở mọi quốc gia, trở thành một biểu tượng ẩm thực tinh tế và được đông đảo thực khách yêu thích.
Kết Luận
Washoku không chỉ là một phong cách ăn uống, mà còn là sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người, giữ gìn những giá trị truyền thống qua từng bữa ăn. Nếu bạn yêu thích ẩm thực Nhật Bản, hãy trải nghiệm Washoku để có cái nhìn toàn diện về nét đẹp ẩm thực xứ Phù Tang!
