Trong kho tàng văn hoá Nhật Bản, mỗi mùa đều gắn liền với những lễ hội đặc sắc, phản ánh đời sống tinh thần phong phú của người dân xứ sở hoa anh đào. Vào mùa thu, một trong những dịp quan trọng và giàu ý nghĩa nhất chính là Tsukimi – lễ hội ngắm trăng rằm và tri ân mùa màng, nơi con người hòa mình vào thiên nhiên, thưởng nguyệt và sẻ chia những khoảnh khắc đoàn viên.
Tsukimi là gì?
Tsukimi (月見), dịch theo nghĩa đen là “ngắm trăng”, là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng của Nhật Bản. Diễn ra vào ngày rằm tháng 8 theo lịch âm, tương tự Tết Trung Thu ở Việt Nam và nhiều nước châu Á, lễ hội ngắm trăng Nhật Bản không chỉ là dịp thưởng thức vẻ đẹp của trăng tròn mùa thu mà còn là cách người Nhật bày tỏ lòng biết ơn mùa màng bội thu.
Tsukimi còn được gọi là Trung Thu Nhật Bản, gắn liền với tinh thần gắn kết gia đình, bạn bè và gìn giữ giá trị văn hoá lâu đời.
Phong Tục Tsukimi Và Ý Nghĩa Trong Văn Hóa Nhật Bản
Người Nhật có nhiều phong tục đặc trưng để chào đón Tsukimi – lễ hội ngắm trăng Nhật Bản, vừa thể hiện sự trân trọng thiên nhiên, vừa gắn liền với đời sống tinh thần:
- Trang trí pampas grass (susuki)
Trong dịp Tsukimi, các gia đình thường cắm những nhành cỏ lau (susuki) trong bình và đặt ở nơi dễ nhìn thấy. Cỏ lau được xem là biểu tượng cho mùa màng bội thu, đồng thời mang ý nghĩa xua đuổi tà khí, bảo vệ con người khỏi linh hồn xấu. - Thưởng trăng
Một trong những phong tục quan trọng nhất là cùng nhau ngắm trăng. Người Nhật thường bày bàn tiệc ngoài hiên, sân vườn hoặc bên khung cửa sổ hướng về ánh trăng rằm. Trong không khí yên bình, các thành viên trong gia đình cùng nhau trò chuyện, thưởng thức đồ ăn, uống sake và chiêm ngưỡng vầng trăng tròn. - Dâng cúng nông sản mùa thu
Để bày tỏ lòng biết ơn đất trời, người Nhật thường chuẩn bị mâm lễ với các sản vật mùa thu như khoai lang, hạt dẻ, trái cây tươi. Đây vừa là nghi thức tri ân mùa màng, vừa gửi gắm ước vọng về sự sung túc, ấm no cho gia đình.
Bánh Tsukimi Dango – linh hồn của lễ hội
Nhắc đến bánh Tsukimi dango là nhắc đến biểu tượng không thể thiếu trong lễ hội Tsukimi. Những viên bánh tròn trắng, được xếp chồng thành tháp 15 viên tượng trưng cho ngày rằm tháng 8, mang ý nghĩa cầu mong sự trọn vẹn, sung túc và hạnh phúc.
Bánh có vị thanh nhẹ, được làm từ bột gạo nếp dẻo, thường ăn kèm với nước sốt ngọt hoặc đậu đỏ. Đây là món bánh vừa để ngắm vừa để ăn, gắn liền với không khí ấm áp của mùa thu Nhật Bản.
Ý nghĩa lễ hội ngắm trăng Nhật Bản
Tsukimi không chỉ đơn thuần là một ngày lễ hội, mà còn mang nhiều giá trị văn hoá sâu sắc:
-
Tôn vinh vẻ đẹp thiên nhiên và chu kỳ mùa màng.
-
Gắn kết gia đình, bạn bè thông qua việc cùng nhau ngắm trăng, ăn uống.
-
Duy trì truyền thống lâu đời, giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng văn hoá dân tộc.
Ngày nay, ngoài việc giữ nguyên các phong tục cổ truyền, Tsukimi còn được sáng tạo thêm nhiều hoạt động hiện đại. Ví dụ, các hãng đồ ăn nhanh tại Nhật thường tung ra phiên bản “Tsukimi Burger” với trứng lòng đào, tượng trưng cho vầng trăng tròn.
Kết luận
Lễ hội Tsukimi – Trung Thu Nhật Bản là dịp để người dân đất nước mặt trời mọc vừa thưởng thức vẻ đẹp của trăng thu, vừa gửi gắm lòng biết ơn mùa màng và vun đắp sự gắn kết gia đình. Từ phong tục dâng lễ, cỏ lau pampas cho đến bánh Tsukimi dango, tất cả đều tạo nên một bức tranh văn hoá đặc sắc, vừa thanh tao, vừa ý nghĩa.
